Η ασθένεια κατά την οποία παρουσιάζεται σταδιακή μείωση της οστικής πυκνότητας καθώς και της ποιότητας των οστών εφόσον ελαττώνεται η ανθεκτικότητα και η ελαστικότητα τους.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για μία χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών.

Η ετυμολογία της λέξης Οστεοπόρωσης είναι οστό + πορώδης.

  Με εξαίρεση την παιδική οστεοπόρωση η οποία είναι σπάνια, άτομα κάθε ηλικίας διατρέχουν τον κίνδυνο να παρουσιάσουν χαμηλή οστική πυκνότητα.

Σε υψηλότερο κίνδυνο - ο οποίος αυξάνεται απότομα μετά την εμμηνόπαυση λόγω μείωσης των οιστρογόνων - βρίσκονται οι γυναίκες.

Ωστόσο, και οι άνδρες μετά την ολοκλήρωση των 60 χρόνων ηλικίας παρουσιάζουν την ίδια απώλεια οστικής μάζας.

Ενδεικτικά, στατιστικές αναφέρουν πως 2 εκατομμύρια άνδρες σήμερα πάσχουν από οστεοπόρωση, ενώ εξαπλάσιοι βρίσκονται σε κίνδυνο ανάπτυξης της ασθένειας.

Μάλιστα έχει διαπιστωθεί πως το 30% των οστεοπορωτικών καταγμάτων του αυχένα του μηριαίου οστού και το 20% των οστεοπορωτικών καταγμάτων των σπονδύλων παρουσιάζονται στους άνδρες.

Όμως στην περίπτωση των γυναικών ηλικίας 50 ετών και άνω έχει υπολογιστεί ότι ο κίνδυνος οστεοπορωτικού κατάγματος είναι 40-50%.

  Ο τρόπος εξέλιξης της οστεοπόρωσης είναι σιωπηλός χωρίς την εμφάνιση συμπτωμάτων, με προοδευτική απώλεια της οστικής μάζας και συνεχιζόμενης φθίνουσας πορείας της ποιότητας των οστών.

Ως κύριο σύμπτωμα χαρακτηρίζεται το κάταγμα, το οποίο μπορεί να συμβεί σε διάφορες θέσεις του ανθρώπινου σκελετού. Συνηθέστερα όμως παρουσιάζονται στους σπονδύλους, στο αντιβράχιο και στον αυχένα του μηριαίου οστού, με ποσοστό 40% των οστεοπορωτικών καταγμάτων στην σπονδυλική στήλη, 20% στο αντιβράχιο και 20% στον αυχένα του μηριαίου οστού.

Ως δευτερεύων σύμπτωμα ειδικά σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας είναι ο ξαφνικός και έντονος πόνος στην πλάτη, ο οποίος δίνει την προειδοποίηση για κάποιο κάταγμα στην σπονδυλική στήλη, ενώ η κύφωση είναι ένα επίσης δείγμα της αδυναμίας των οστών.

  Υψηλά επίπεδα ενοχοποίησης για την νόσο παρουσιάζει η Κακή Διατροφή του κάθε ατόμου, αλλά και το Οικογενειακό Ιστορικό εμφάνισης της οστεοπόρωσης.

Συγκεκριμένα, άτομα που λαμβάνουν χαμηλές δόσεις ασβεστίου, ή είναι χρήστες καπνού, υπερβολικών δόσεων αλκοόλ, κορτικοστεροειδών, αντιόξινων ή αντιεπιληπτικών φαρμάκων έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν οστεοπόρωση.

Επιπλέον, άτομα με γαστρεντερικές παθήσεις, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, υπερθυρεοειδισμό ή ινσουλινοεξαρτώμενο σακχαρώδη διαβήτη επίσης βρίσκονται σε υψηλό ποσοστό εμφάνισης της νόσου.

Ορισμένες Φαρμακευτικές Αγωγές καθώς και διάφορες Ιατρικές Θεραπείες διατηρούν κάποιον βαθμό ενοχής εμφάνισης της οστεοπόρωσης.

Χαρακτηριστικά γίνεται αναφορά για τις ορμονοθεραπείες για τον καρκίνο του μαστού ή του προστάτη, για την λήψη στεροειδών φαρμάκων ή φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων για την θεραπεία επιληπτικών κρίσεων, ειδικά όταν πρόκειται για περίοδο λήψης άνω των 90 ημερών.

Παράλληλα, ιατρικές θεραπείες όπως η χειρουργική επέμβαση για την επίτευξη απώλειας βάρους του ασθενή ή άλλες καταστάσεις όπως η κυστική ίνωση που δεν διευκολύνουν το λεπτό έντερο να απορροφήσει θρεπτικά συστατικά μπορούν να συμβάλουν στην εμφάνιση οστεοπόρωσης.

Επιπλέον, μακροχρόνιες ιατρικές παθήσεις που αναγκάζουν τον ασθενή να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ακινησία οδηγούν στην αδυναμία των οστών.

Η Προχωρημένη Ηλικία είναι επίσης ένας από τους κυριότερους παράγοντες εμφάνισης οστεοπόρωσης, σε συνδυασμό βεβαίως με την Περίοδο της Εμμηνόπαυσης στην περίπτωση των γυναικών.

  Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας

Καθοριστικό ρόλο κατέχει η μέτρηση οστικής πυκνότητας σε όσο το δυνατόν νεαρή ηλικία κατά την οποία ο σκελετός είναι σε πορεία ανάπτυξης.

Ο έλεγχος πραγματοποιείται ανώδυνα και χωρίς κανέναν κίνδυνο με ειδικά μηχανήματα, προκειμένου να προσδιοριστεί τυχόν απαραίτητη παρέμβαση.

Ευεργετικά αποτελέσματα όμως υπάρχουν ακόμα και εάν αυτός ο έλεγχος πραγματοποιηθεί και σε μεγαλύτερες ηλικίες προκειμένου αποφευχθεί η επιδείνωση της νόσου.

2. Ειδικές Εξετάσεις

Με την βοήθεια υπολογιστών η ειδική εξέταση αίματος και ούρων μπορεί να αποκαλύψει το ποσοστό της ετήσιας οστικής απώλειας.

Με τον τρόπο αυτό γίνεται αντιληπτό αν ο οργανισμός χάνει και σε ποιον βαθμό/με ποιο ρυθμό συστατικά από τα οστά του και ποια είναι η αιτία αυτής της απώλειας ώστε να καθορισθεί όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα η καταλληλότερη θεραπεία.

 Η γνώση του τρόπου ανάπτυξης του ανθρώπινου σκελετού η οποία ολοκληρώνεται μέχρι την ηλικία των 25 ετών περίπου, καθιστά αναγκαίο τον έλεγχο της πιθανότητας οστεοπενίας από την παιδική ηλικία μελετώντας τα τυχόν αίτια εμφάνισής της, με την πραγματοποίηση μέτρησης οστικής πυκνότητας σπονδυλικής στήλης.

Η καθημερινή λήψη απαραίτητης ποσότητας ασβεστίου και βιταμίνης D σε συνδυασμό με ένα σταθερό πρόγραμμα σωματικής άσκησης και με ολική αποχή καπνού αποτελεί μεγάλη ασπίδα προστασίας εμφάνισης της νόσου.

Σε περίπτωση ‘ενοχοποιητικών’ αποτελεσμάτων από την μέτρηση της οστικής πυκνότητας, ο θεράπων ιατρός ίσως κρίνει απαραίτητη ως επιπλέον πρόληψη την χορήγηση αντιοστεοπορωτικών φαρμάκων για την επίτευξη αναστολής της οστικής απορρόφησης.

             Παρόλο που η θεραπεία της νόσου δεν επιτυγχάνει την πλήρη αναπλήρωση της οστικής μάζας που έχει χαθεί ή την ολική αναίρεση των σοβαρών συνεπειών των οστεοπορωτικών καταγμάτων που έχουν λάβει χώρα, μπορεί ωστόσο να αναστείλει την περαιτέρω οστική απώλεια, να αυξήσει σημαντικά την οστική μάζα και να μειώσει τον κίνδυνο καταγμάτων.

Ως τα κυριότερα φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα προτείνονται:
το Ασβέστιο, η Βιταμίνη D, τα Διφωσφονικά, οι Εκλεκτικοί Τροποποιητές των Υποδοχέων των Οιστρογόνων, η Παραθορμόνη, το Ρανελικό Στρόντιο, η Καλσιτονίνη, τα Οιστρογόνα και η Δενοσουμάμπη.

 A11CC03: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Σε διαταραχές του μεταβολισμού του ασβεστίου επί οστεοδυστροφίας

Αλφακαλσιδόλη (Alfacalcidol):

ALPHA-PLUS   ALPHAZOL   LOSEFAN   ONE-ALPHA/LEO   OSTEOVILE   V-D-BONE   VITOCALCIT   ANTEBE   CALINOL   EMARFEN   ALESTOPOR   CALCIDROPS   BALUDOL   MEGA-ALPHA   A-OSTIN-D3   CALCULUS 

 A11CC05: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Bιταμίνες A και D, συμπεριλαμβανομένων και συνδυασμών των δύο

 Ασβέστιο ανθρακικό-Χοληκαλσιφερόλη (Calcium carbonate-Cholecalciferol):

MEGACALCIUM-D   IDEOS   ORBICAL D3   CADELIUS   ALVIDOR

   Χοληκαλσιφερόλη (Cholecalciferol): DELTIUS   LECALCIF

 H05AA02: ΟΡΜΟΝΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ Ομοιοστασία ασβεστίου, Ορμόνες παραθυρεοειδών και ανάλογα

Τεριπαρατίδη (Teriparatide):

FORSTEO

 H05BA01: ΟΡΜΟΝΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ Ομοιοστασία ασβεστίου, Αντιπαραθυρεοειδή, Προϊόντα καλσιτονίνης

Καλσιτονίνη Σολωμού Συνθετική (Calcitonin Salmon):

MIACALCIC   RAFACALCIN 

M05BA01: ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ - ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Θεραπεία παθήσεων οστών, Mεταβολισμός των οστών, Διφωσφονικά Ετιδρονάτη (Etidronate):

OSTOPOR

M05BA04: ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ - ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Θεραπεία παθήσεων οστών, Mεταβολισμός των οστών, Διφωσφονικά

 Αλενδρονάτη (Alendronate):

AMPINE   DIFONATE   FOSALEN   FOSAMAX   OSASTON   AURODREN   DARGOL   DEPAREX   RIDON   DEBENAL   EN-POR   FOROSA   POROCALM   DELFOZA   FOSANDRON   LEDRONIN   ARTHROPLUS   FOSAZOM   LOZOSTUN   MOSMASS   ENIMON   ALEDROLET   FARMEMAX   MELDOZ   MOLINADAX   BINOSTO   LORIDREN RALEN   OSTAVEN   ZAKODRONATE   ZEMAROS   ZULGAR   BONE-AID   JAMAX-S   

Αλενδρονικό οξύ (Alendronic acid):

ALENDRONATE/MYLAN

 M05BA06: ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ - ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Θεραπεία παθήσεων οστών, Mεταβολισμός των οστών, Διφωσφονικά

Ιβανδρονικό οξύ (Ibandronic Acid): BONDRONAT   BONVIVA   AXIBAL   VOLIRAN   IBONDEM   IASIBON   IBANATE   IBANDRONIC ACID/MYLAN   IBOSAT   OZILEN   SEDROPOR   SPESOSTOUN   BONE-FREE   IBANDRONIC ACID TEVA   IBANDRONIC ACID/ARITI

 M05BA07: ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ - ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Θεραπεία παθήσεων οστών, Mεταβολισμός των οστών, Διφωσφονικά

Ρισεδρονάτη (Risedronate):

ACTONEL   DIFOSFON-S   RISEDRONATE SODIUM /ACTAVIS   AXEDRONATE   BONDAPEN   BONMATE   MEDEDRONATE   MEDOSTEO   MELENOR   OSTORIS   PALIBONE   RISEDRONATE/SANDOZ   RISELIB   RISENDRON   BONDAMAX   RISOSFON 

 M05BA08: ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ - ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Θεραπεία παθήσεων οστών, Mεταβολισμός των οστών, Διφωσφονικά Ζολεδρονικό οξύ (Zoledronic Acid):

ZOMETA   ACLASTA   ZOXALON   ZOLEDRONIC ACID/FRESENIUS KABI   BONCAN   NORDELOZ   ZOLEDRONIC ACID/ZENTIVA   ZOLEDRONIC ACID MYLAN   ZOLEDRONIC ACID HOSPIRA   ZOLEDRONIC ACID TEVA   ZOLMESTAT   ZOLEDRONIC ACID/ACTAVIS   STEFAMETA   BONEVIN   ZOLEDRONIC ACID/SYNTHON   ZOLEDRONIC ACID ACCORD

 M05BB03: ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ - ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Μεταβολισμός των οστών, Διφοσφωνικά, συνδυασμοί

Αλενδρονικό οξύ-Χοληκαλσιφερόλη (Alendronic acid-Colecalciferol):

FOSAVANCE   ALENDRONATE + CHOLECALCIFEROL/TEVA   ALENDRONATE+COLECALCIFEROL/SANDOZ 

 M05BX03: ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ - ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Mεταβολισμός των οστών

Στρόντιο ρανελικό (Strontium ranelate): PROTELOS 

M05BX04: ΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΕΣ - ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Θεραπεία παθήσεων οστών, Mεταβολισμός των οστών

Δενοσουμάμπη (Denosumab):

PROLIA   XGEVA